Op naar Sint-Oedenrode

Oudst bekende afbeelding van de knoptoren, circa 1600

Zeventiende brief, deel 1

Hooggewaardeerde vriend!

Ik had inmiddels alle dorpen van de Meierij, althans de voornaamste, bekeken. Er schoot er nog één over, en wel een groot dorp, de hoofdplaats van Peelland. Ik bedoel Sint-Oedenrode. Tijdens mijn vorige reis en ook gedurende deze, lag mij dat dorp steeds teveel uit mijn route, maar het speet me tot nu toe nog altijd dat ik dit dorp niet had gezien. Omdat ik nog dacht een tijdlang in Den Bosch te verblijven, zoals ik je in mijn laatste brief schreef, kreeg ik veel zin om een uitstapje te maken naar dat dorp en een wandeling te ondernemen; het ligt immers maar vier uur gaans van deze stad af. En zo gezegd, zo gedaan.

Zo ging ik een paar dagen geleden ’s ochtends zeer vroeg de stad uit, wandelde langs de Pettelaar (die ken je al uit mijn vorige reis) over Sint-Michielsgestel naar Sint-Oedenrode. Ik arriveerde daar heel vroeg. De weg die ik gelopen had, was zeer aangenaam en mij dus niet lang gevallen. Laat me je dan nu iets over dit dorp vertellen. Ik ben er een paar dagen gebleven, om alles nauwkeurig te kunnen opnemen.

Sint-Oedenrode is een zeer mooi, groot en uitgestrekt dorp. In het centrum, bij het marktveld, is het zeer aangenaam bebouwd en de huizen liggen daar heel dicht bij elkaar. Dit dorp ligt heel lieflijk aan de Dommel, die er deels doorheen stroomt. Op deze rivier ligt een mooie watermolen. Er zijn twee kerken. De ene ligt in het belangrijkste deel van het dorp, aan de linkeroever van de Dommel, is vrij groot en gewijd aan St. Oda. Dit is de zogenaamde kapittel- of collegiale kerk. De andere ligt aan de rechteroever van de rivier, maar veel verder daarvan af dan de eerste. Ook deze is heel groot en voorzien van een mooie, hoge toren met een grote knop. Dit is de parochiekerk, van oudsher aan St. Martinus gewijd. Daarom wordt deze kerk ook nu nog de Sint Maartenskerk of ook wel knopkerk genoemd, vanwege de knop op de toren.

In Olland, een gehucht van deze plaats, was vroeger een kapel van St. Antonius, maar die is omgebouwd tot een huis voor de schoolmeester die daar woont. In Eerde, een ander gehucht, zie je nog de kapel van St. Petrus, die tegenwoordig als school wordt gebruikt. Je vindt hier nu nog zeer veel kastelen, allemaal aangenaam gelegen. Het zijn de oude verblijfplaatsen van edelen die gewoon waren zich hier op te houden. Sint-Oedenrode zelf is zeer dicht beplant met allerlei houtgewas. Je vindt er ook veel bossen, waardoor er hier veel lieflijke en plezierige wandelwegen zijn.