Het mooie dorp Waalwijk

Verschillende afschriften van het Waalwijkse stadsrecht uit 1303. De
originele akte ging hoogstwaarschijnlijk bij een stadsbrand in 1824 verloren
(Foto: Christian van der Ven/Gemeentearchief Waalwijk)

Tweede brief, deel 2

Waalwijk is een aanzienlijk en mooi dorp, dat in het jaar 1203* van Hertog Jan II stadsrechten heeft ontvangen. Het dorp heeft een goede haven en er wordt veel handel gedreven, vooral in zout, dat men uit Dordrecht haalt en dat door de hele Meierij getransporteerd wordt onder de naam van Waalwijks zout. Er ligt hier een bestrate weg, dat is wel iets bijzonders voor een Meierijs dorp. De kerk is een ruim en luchtig gebouw. De toren staat midden op de viering en kan dus, zoals je allicht begrijpt, niet zwaar zijn.

In het jaar 1454 werd hier een nonnenklooster gebouwd, dat bekend stond onder de naam Nazareth, maar daar is tegenwoordig geen spoor meer van over. Als iets opmerkelijks mag ik daar aan toevoegen, dat je hier in dit dorp geen stukje grond vindt of het draagt vruchten, terwijl andere dorpen daarentegen veel onbebouwde stukken hebben, vooral ongecultiveerde heidegronden.

Zo, dat is alles wat ik op dit moment van dit dorp weet, en om je er meer van te vertellen dan ik weet, dat zou een grote kunst zijn. Er overkwam me verder niets bijzonders.

Onder geleerden is het bekend dat er in vroeger tijden door de roomsen een boekje bij elkaar gedicht is, puur uit haat, onder de titel Stigma Calvini. Dit boekje wordt tot de zeldzame werken gerekend, en men kan het alleen maar voor een zeer hoge prijs verkrijgen. Dat komt doordat de roomsen, die zich over dit vuile lastergeschrift schaamden, geprobeerd hebben het te verdonkeremanen, omdat het hun tot grote schande strekt.**

*) Hier zit Hanewinckel er een eeuwtje naast... Waalwijk heeft pas in 1303 stadsrechten ontvangen
**) Zie onder andere P. Nieuwland, Letterkundige Verlustigingen, Eerste deel, blz. 219