Klokken en Quirijnswater in Nuenen

Kerktoren van Nuenen, geschilderd door Vincent van Gogh. Bron: Thuis in Brabant

Negende brief, deel 6

Ik ben ook in Nuenen geweest. Dit dorp is groot en ziet er niet onaardig uit. De kerk en de toren zijn gedeeltelijk ingestort. De oorzaak daarvan is dat de toren een paar jaar geleden herhaaldelijk en flink door de bliksem is getroffen. Men heeft met gevaar voor eigen leven de klokken uit de half-ingestorte toren gehaald, vooral omdat de oudste en grootste klok gewijd was. Er staat een bijna onleesbaar opschrift op, met monnikenletters in monnikenlatijn geschreven. Het luidt zo:

Jhs Maria Johannes

En cano voce pia qua dicor sancta Maria

Ad mea festa veni qui vis de morte tueri

Signant m cccc decem noviesque

Annum quo Nuenen venientis Jan fuit actor

Alles is met kleine letters geschreven, behalve JHS, JOHANNES en JAN. Zie verder over dit opschrift de Algemeene Vaderlandsche Letteroefeningen van 1796 (Mengelwerken pagina 454 en 455), waarin een van mijn vrienden dat heeft laten plaatsen, vergezeld van wat aantekeningen. De tweede klok is van geen enkel belang. Op de derde kun je in grote latijnse letters lezen:

NVNQVAM CONFVSVS SI DEO CONFISVS

[NOOIT IN DE WAR ALS JE OP GOD VERTROUWT]

Quirinus als beschermheilige
tegen de pest
Bron: Meertens Instituut

In een resterend stuk van de westmuur van de toren, kun je ook nog het volgende opschrift zien op een witte steen, gehouwen in latijnse letters:

HIER RUST S. QUIRINUS

Deze Quirinus is de beschermheilige van Nuenen en ligt hier ook begraven, volgens oude overlevering. Aan bijgelovigen verkoopt de priester het zogenaamde Quirinuswater, dat zeer goed zou zijn tegen zere hoofden en slechte benen.