Brutus-Bosch?

Hanewinckel lijkt enigszins vooringenomen als hij het in de derde brief, deel 5 over de naamsverandering van ’s-Hertogenbosch in Brutus-Bosch heeft. De dominee twijfelt eraan of men wel weet waar die naamsverandering uit voorkomt, of naar welke Brutus de stad dan zou moeten gaan heten. We weten natuurlijk niet wie Hanewinckel “gesproken” heeft, maar voor de initiatiefnemers van deze naamswijziging was het waarom en wie wel degelijk zonneklaar.

Op 5 juli 1794 stelt de Vaderlandse Sociëteit, de patriottistische club van Gerrit Paape en zijn radicalen, het stadsbestuur deze naamswijziging van 's-Hertogenbosch voor. Het waarom lag vooral in het verwijderen van het element “hertog”, omdat dat teveel aan feodale tijden zou herinneren. En daar moest de Bataafse revolutie nu juist een einde aan maken. Zo moest in diezelfde tijd ook de “graaf” uit ’s-Gravenhage verdwijnen.

Het voorgestelde alternatief van Brutus-Bosch kwam ook niet zomaar uit de lucht vallen. De Vaderlandse Sociëteit had daarmee specifiek (Marcus Junius) Brutus, de moordenaar van Caesar, op het oog. Men beschouwde deze Brutus als held, omdat hij het voorbeeld was van de “tirannenmoordenaar” en daarmee een klassiek icoon voor de Bataafse revolutie.

Hoewel het stadsbestuur de brief van de Vaderlandse Sociëteit slechts voor kennisgeving aannam, is de naam Brutus-Bosch daarna nog wel gebruikt, zij het niet officieel. In 1795 namelijk geven de “Gezamentlyke Sociëteiten van Bataafs Braband” een pamflet uit onder de titel Vrijheid, Gelijkheid en Broederschap of... de Dood. Op het titelblad staat als plaats van uitgave: Brutus-Bosch... Uit datzelfde jaar 1795 zijn in ieder geval nog een zevental andere (revolutionaire) publicaties bekend, allemaal gedrukt in “Brutus Bosch” op de drukpers van J. van Gulpen.